مُحمّدِ اَمین

 واژة امي يكي از القاب رسول اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ است كه در قرآن سورة اعراف دوبار ذكر شده است.[1] كلمة امي از مادة «ام» است. به معناي مادر و «امّي» در لغت به معني، «درس نخواندن و ننوشتن»[2] است و «ي» در اين كلمه به معناي نسبت است مانند ايراني.

اين بابويه به سند معتبر از جابرانصارى روايت كرده است كه حضرت رسول(ص) فرمود كه: من شبيه ترين مردم به حضرت آدم(ع) و حضرت ابراهيم(ع) شبيه ترين مردم بود به من در خلقت و خلق; و حق تعالى مرا از بالاى عرش عظمت و جلالت خود به ده نام ناميده و صفت مرا بيان كرده و به زبان هر پيغمبرى بشارت مرا به قوم ايشان داده است, و در تورات و انجيل نام مرا بسيار ياد كرده است وكلام خود را تعليم من نمود و مرا به آسمان بالا برد, و نام مرا از نام بزرگوار خود اشتقاق نمود.

الف) عبد بودن

از القاب و عناويني كه در قرآن به پيامبر نسبت داده شده است عبد بودن است.

(سبحان الذي اسري بعبده ليلاً من المسجد الحرام الي المسجد الاقصي الذي باركنا حوله)

عبد به چه مفهوم است؟ در زمان حيات پيامبر (ص) عبد به چه كساني اطلاق مي‌شد؟

چرا خداوند پيامبر را با واژه عبد خطاب مي‌كند؟ اگر به ما عبد به همان مفهوم رايج در زمان نبي‌اكرم (ص) بگويند غرور ما جريحه‌دار نمي‌شود؟ اين موضوع قابل تعمق و بررسي است. مرحوم علامه طباطبايي در كتاب سنن‌النبي روايت معتبري را در حالات و اخلاق پيامبر نقل مي‌كند كه برخورد ايشان با مردم عبد گونه بوده است. آيا شأنيت و كفويت براي پيامبر مطرح نبوده است؟ مي‌بينم مادر پنج يا شش امام معصوم (ع) شيعيان كنيز بوده‌اند. ]آيا كنيز در آن زمان به مفهوم كلفت بوده يا خير؟ معلوم نيست زيرا كلفت مالك نفسش است ولي كنيز اينگونه نيست[. معاذ الله آيا شأنيت و كفويت براي امامان مطرح نبوده است؟

آيا اين اخلاق در حيطة فعاليت ما حل شده است؟

اگر بتوانيم از بندهاي شيطان دروني رهايي يابيم و در فضاي باز و آزاد قرار گيريم شايد ما هم چنين خصوصيتي پيدا كنيم.

ممكن است اين سئوال مطرح باشد كه اين ويژگي، مخصوص پيامبر اكرم (ص) است چه ارتباطي با ما دارد؟ بايد گفت: پيامبر اسوه است ]لقد كان لكم في رسول الله اسوه حسنه[ به خصوص براي ما كه مبلغيم. همانگونه كه پيامبر مبلغ بود ]و ما علي‌الرسول الا البلاغ[.

كونوا دعاة النّاسِ بغَير السنتكم. رساندن پيام تنها با گفتار نيست بلكه رفتار ما بايد مؤيد گفتارمان باشد.

وقتي قال‌الصادق(ع) مي‌گوئيم مردم به رفتار ما در گذشته و حال توجه دارند و نحوه زندگي ما در محيط اداري و خانوادگي به ذهنشان خطور مي‌كند. لذا داشتن القاب پيامبر (ص) كه در قرآن و روايات ذكر شده، ضروري است. به خصوص قرآن كه قطعي الصدور است. توجه نمائيم كه پيامبر (ص) چه خصوصياتي داشته كه با دارا بودن آنها، مبلغ خوبي بوده است.

جمع آوری و تحقیق: آذر طاهری  (کارشناس ارشد برق – مخابرات سیستم ؛ info@mohammadivu.org  )

محمد (ص) در تاریخ حیات آدمی، شخصیتی سرنوشت ساز است. اگر اهل فکر و اندیشه باشیم از کنار او به راحتی نمی‌توانیم بگذریم. او را باید شناخت و پیامش را باید شنید.

این بار از محمد (ص) می‌گوییم اما نه از دید یک مسلمان؛ بلکه از دید اندیشمندانی غیر مسلمان که بسیاری را به نام می‌شناسیم و یا شاید آثارشان را دیده و خوانده باشیم.

در این نوشتار، راه و آیین محمد(ص) را نه از زاویة دید یک پیرو معتقد، بلکه از  دید غیر مسلمانانی به نظاره می‌نشینیم که اهل تحقیق‌اند، در احوال مردمان دقت کرده، تاریخ، فرهنگ و روش زندگی آدمیان را مطالعه کرده و قلم ها زده اند؛ آنانی که صاحب نظرند و نظراتشان قابل تامل است.

آنچه در ادامه می‌خوانیم دیدگاه تعدادی از صاحب نظران بزرگ غیر مسلمان تاریخ بشری است که هر یک با مطالعه و تحقیق و البته از زاویه دید خود به شخصیت محمد (ص) و پیام او پرداخته اند. شخصیتی که بعد از 1400 سال، صدها میلیون  نفر در این کره خاکی امید دارند پیرو راستین او و راهش باشند.

نویسنده: زهرا مرادی  ( کارشناس ارشد MBA؛  z.moradi@mohammadivu.org )

استاد راهنما: مسعود بسیطی  (کارشناس علوم تربیتی و ادیان و فرق؛  m.basiti@mohammadivu.org)

در انجیل، از زبان حضرت عیسی (ع) چنین بشارت شده که:

"چون آن «فارقلیط» که از نزد پدر برای شما می‌فرستم بیاید، یعنی روحِ راستی که از نزد پدر می‌آید، او خود درباره‌ من شهادت خواهد داد[1]. 

من به شما راست می‌گویم که رفتن من برای شما مفید است، زیرا اگر نروم «فارقلیط» نزد شما نخواهد آمد. امّا اگر بروم او را نزد شما می‌فرستم [2] .

ولیكن چون او یعنی روح راستی آید، شما را به جمیع راستی هدایت خواهد كرد زیرا كه از خود تكلّم نمی‌كند بلكه به آنچه شنیده است سخن خواهد گفت و از امور آینده به شما خبر خواهد داد [3]."

در گذشته‌ بين‌ برخى‌ از قبيله‌ها پيمانى‌ به‌ نام‌ " حلف‌ الفضول‌ " بود كه‌ پايه‌آن‌ بر دفاع‌ از حقوق‌ افتادگان‌ و بيچارگان‌ بود و پايه‌ گذاران‌ آن‌ كسانى‌ بودند كه‌ اسمشان‌ " فضل‌ " يا از ريشه‌ " فضل‌ " بود . پيمانى‌ كه‌ بعدا عده‌اى‌ از قريش‌ بستند هدفى‌ جز اين‌ نداشت‌ . يكى‌ از ويژگيهاى‌ اين‌ پيمان‌ ، دفاع‌ از مكه‌ و مردم‌ مكه‌ بود در برابر دشمنان‌ خارجى‌ . اما اگر كسى‌ غير از مردم‌ مكه‌ و هم‌ پيمانهاى‌ آنها در آن‌ شهر زندگى‌ مى‌كرد و ظ‌لمى‌ بر او وارد مى‌شد ، كسى‌ به‌ دادش‌ نمى‌رسيد . اتفاقا روزى‌ مردى‌ از قبيله‌ بنى‌ اسد به‌ مكه‌ آمد تا اجناس‌ خود را بفروشد . مردى‌ از طايفه‌ بن‌ سهم‌ كالاى‌ او را خريد ولى‌ قيمتش‌ را به‌ او نپرداخت‌ .

آن‌ مرد مظلوم‌ از قريش‌ كمك‌ خواست‌ ، كسى‌ به‌ دادش‌ نرسيد . ناچار بر كوه‌ ابو قبيس‌ كه‌ در كنار خانه‌ كعبه‌ است‌ ، بالا رفت‌ و اشعارى‌ درباره‌ سرگذشت‌ خود خواند و قريش‌ را به‌ يارى‌ طلبيد . دادخواهى‌ او عده‌اى‌ از جوانان‌ قريش‌ را تحت‌ تأثير قرار داد . ناچار در خانه‌ عبد الله‌ پسر جدعان‌ جمع‌ شدند تا فكرى‌ به‌ حال‌ آن‌ مرد كنند . در همان‌ خانه‌ كه‌ حضرت‌ محمد ( ص‌ ) هم‌ بود پيمان‌ بستند كه‌ نگذارند به‌ هيچكس‌ ستمى‌ شود ، قيمت‌ كالاى‌ آن‌ مرد را گرفتند و به‌ او برگرداندند.

بعدها پيامبر اكرم‌ ( ص‌ ) از اين‌ پيمان‌ ، به‌ نيكى‌ ياد مى‌كرد . از جمله‌ فرمود : " در خانه‌ عبد الله‌ جدعان‌ شاهد پيمانى‌ شدم‌ كه‌ اگر حالا هم‌ - پس‌ از بعثت‌ به‌ پيامبرى‌ - مرا به‌ آن‌ پيمان‌ دعوت‌ كنند قبول‌ مى‌كنم‌ . يعنى‌ حالا نيز به‌ عهد و پيمان‌ خود وفادارم‌ " .

محمد ( ص‌ ) در سن‌ بيست‌ سالگى‌ به‌ اين‌ پيمان‌ پيوست‌ ، اما پيش‌ از آن‌ - همچنان‌ كه‌ بعد از آن‌ نيز - به‌ اشخاص‌ فقير و بينوا و كودكان‌ يتيم‌ و زنانى‌ كه‌ شوهرانشان‌ را در جنگها از دست‌ داده‌ بودند ، محبت‌ بسيار مى‌كرد و هر چه‌ مى‌توانست‌ از كمك‌ نسبت‌ به‌ محرومان‌ خوددارى‌ نمى‌نمود . پيوستن‌ وى‌ نيز به‌ اين‌ پيمان‌ چيزى‌ جز علاقه‌ به‌ دستگيرى‌ بينوايان‌ و رفع‌ ستم‌ از مظلومان‌ نبود